Chức vụ Chủ tịch Đảng cộng sản Việt Nam chỉ có trong thời gian năm 1951 đến năm 1969 do Chủ Tịch Hồ Chí Minh là người duy nhất nắm giữ chức vụ này. Trong giai đoạn này, Chủ tịch Đảng là lớn nhất, hơn cả Tổng Bí thư. Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời năm 1969, chức vụ này bị bãi bỏ, vì không chọn được người xứng đáng. Sau khi chức Chủ tịch Đảng bãi bỏ năm 1969 thì chức vụ Tổng Bí thư trở lại thành chức vụ cao nhất. Riêng thời kỳ 1960–1976 còn được gọi là Bí thư thứ nhất.
Trong những ngày Bác cầm lái, Pháp luật được thực thi rõ rệt, cán bộ lạm dụng chức quyền cũng giảm đáng kể.
Sau khi bãi bỏ chức vụ Chủ tịch Đảng cộng sản Việt Nam, theo thủ tục chính thức thì Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng bầu ra Ban Chấp hành Trung ương, Ban Chấp hành Trung ương bầu ra Bộ Chính trị, bầu Tổng Bí thư trong số Ủy viên Bộ Chính trị. Tổng bí thư đầu tiên của Đảng cộng sản Việt Nam là đồng chí Trần Phú.
