Hoạt động hòa giải ở cơ sở thực sự có vai trò quan trọng trong đời sống cộng đồng ở cơ sở.
Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, giữa các thành viên trong gia đình cùng như giữa các cá nhân trong quan hệ xóm giềng, bạn bè v.v. có thể xảy ra những va chạm, xích mích, tranh chấp nhỏ. Những mâu thuẫn, tranh chấp này nếu không giải quyết kịp thời thì từ mâu thuẫn nhỏ sẽ thành mâu thuẫn lớn, từ tranh chấp thuần túy dân sự có thể trở thành vụ án hình sự, gây mất đoàn kết trong nội bộ nhân dân, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội.
Hòa giải ỏ cơ sở giúp các bên tự nguyện giải quyết mâu thuẫn có hiệu quả, góp phần giữ gìn đoàn kết trong nội bộ nhân dân, củng cố, phát huy những tình cảm và đạo lý truyền thống tốt đẹp trong gia đình và cộng đồng dân cư, phòng ngừa, hạn chế vi phạm pháp luật, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong cộng đồng dân cư.
Hoạt động hòa giải ở cơ sở góp phần tích cực trong việc hạn chế đơn thư khiếu nại, tố cáo tràn lan, vượt cấp, kéo dài. Mỗi vụ việc xảy ra ở cơ sở, nếu được hòa giải, giải quyết kịp thời sẽ tiết kiệm được thời gian, công sức, tiền bạc của chính các bên tranh chấp, cũng như của các cơ quan Nhà nước như chính quyền địa phương, Toà án.
Hoạt động hòa giải ở cơ sở có vai trò quan trọng góp phần phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân. Bằng việc vận dụng những quy định của pháp luật để giải thích, phân tích, thuyết phục các bên tranh chấp tự nguyện giải quyết mâu thuẫn, tổ viên tổ hòa giải góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật và quan trọng hơn là giáo dục ý thức nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật cho các bên.
