Những cơn mưa đầu mùa – đặc biệt là đầu mùa mưa (khoảng tháng 4–5 ở Việt Nam) – thường kèm theo nhiều hiện tượng thời tiết đặc trưng như:
1. Giông, sấm chớp mạnh
Các đám mây dày đặc (mây vũ tích) hình thành nhanh, gây giông gió, tia sét và tiếng sấm lớn.
Điện trường trong khí quyển rất mạnh vào đầu mùa nên mưa đầu mùa thường có nhiều sét hơn các trận mưa khác.
2. Gió giật mạnh
Trước khi mưa, thường có gió lốc mạnh đột ngột, đôi khi gây tốc mái, gãy cây.
Hiện tượng này xảy ra do sự chênh lệch nhiệt độ không khí trước và sau cơn mưa.
3. Mưa đá hoặc mưa lớn cục bộ
Một số nơi có thể xuất hiện mưa đá do không khí bất ổn mạnh.
Mưa đầu mùa có tính chất cục bộ, tức là nơi mưa to, nơi không mưa hoặc chỉ lất phất.
4. Nhiệt độ giảm đột ngột
Ngay sau cơn mưa, nhiệt độ giảm nhanh vài độ C, không khí trở nên mát mẻ rõ rệt.
5. Ẩm ướt, mùi đất nồng
Đất khô lâu ngày gặp nước tạo ra mùi ngai ngái đặc trưng (mùi này là do vi khuẩn actinomycetes trong đất “thức dậy” khi gặp ẩm).
Những cơn mưa đầu mùa không chỉ mang lại cảm giác mát mẻ sau chuỗi ngày nắng nóng mà còn đi kèm nhiều hiện tượng thiên nhiên mạnh mẽ như giông sét, gió lốc, mưa lớn cục bộ. Vì vậy, khi thấy trời có dấu hiệu mưa đầu mùa, bạn nên chú ý đề phòng sét đánh, cây ngã và gió lốc để đảm bảo an toàn nhé!
Vì Sao Mưa Đầu Mùa Thường Có Giông, Sấm Chớp Mạnh?
1. Chênh lệch nhiệt độ và độ ẩm cực lớn
- Vào cuối mùa khô, bề mặt đất và không khí gần mặt đất rất nóng do tích tụ nhiệt lâu ngày.
- Trong khi đó, đầu mùa mưa, các khối không khí lạnh ẩm từ biển hoặc từ các khối khí tầng cao bắt đầu tràn vào.
- Sự chênh lệch đột ngột giữa không khí nóng dưới thấp và lạnh ở trên cao gây bất ổn khí quyển mạnh.
???? Dẫn đến hiện tượng đối lưu cực kỳ mạnh, hình thành mây vũ tích (cumulonimbus) – loại mây gây giông sét và mưa lớn.
2. Mây vũ tích phát triển nhanh
- Các đám mây vũ tích vào đầu mùa phát triển rất nhanh, rất cao (có thể cao tới 10–15km).
- Bên trong mây, luồng khí nóng bốc lên và khí lạnh chìm xuống tạo ra ma sát giữa các hạt nước và băng.
???? Ma sát mạnh này tích điện giữa các phần khác nhau trong đám mây, tạo ra sự phân bố điện cực: phần trên tích điện dương, phần dưới tích điện âm.
3. Hình thành tia sét và tiếng sấm
- Khi hiệu điện thế giữa các khu vực tích điện trong mây hoặc giữa mây với mặt đất đủ lớn (khoảng vài triệu volt), tia sét sẽ phóng ra để cân bằng điện.
- Tia sét làm nóng không khí xung quanh lên đến 30.000°C trong thời gian cực ngắn → Không khí giãn nở đột ngột → Tạo ra sóng xung kích → Gây ra tiếng sấm.
Tóm Lại Vào đầu mùa mưa, do:
- Sự bất ổn mạnh trong khí quyển,
- Nhiệt độ giữa mặt đất và tầng cao chênh lệch lớn,
- Mây vũ tích hình thành nhanh và mạnh, nên các trận mưa đầu mùa thường kèm theo giông mạnh, sấm sét dữ dội và gió giật.
